ਬਰੁਸੇਲਜ਼ : ਯੂਰਪੀਅਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਉਰਸੁਲਾ ਵਾਨ ਡੇਰ ਲੇਅਨ ਨੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿੱਚ 842 ਅਰਬ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 780 ਅਰਬ ਯੂਰੋ) ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਜੁਟਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ (ਈਯੂ) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ 160 ਅਰਬ ਡਾਲਰ (150 ਅਰਬ ਯੂਰੋ) ਦਾ ਡਿਫੈਂਸ ਫੰਡ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਫੰਡ ਲਈ ਈਯੂ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਈਯੂ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ 54 ਅਰਬ ਡਾਲਰ (50 ਅਰਬ ਯੂਰੋ) ਦੇ ਬਾਂਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਕੋਲਡ ਵਾਰ (1947-1991) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਰਪ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਿਫੈਂਸ ਮਾਹਿਰ ਮਨੋਜ ਜੋਸ਼ੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਜੀਡੀਪੀ ਦਾ 2% ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁੜ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਸਮਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨਾਟੋ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਟੋ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 3% ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਗੋਲਾ-ਬਾਰੂਦ, ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ, ਈਂਧਨ ਭਰਨ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼, ਕਮਾਂਡ ਐਂਡ ਕੰਟਰੋਲ ਸਿਸਟਮ, ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਮਰੀਕਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਯੂਕੇ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਵਰਗੇ ਨਾਟੋ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ 500 ਪਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਰੂਸ ਕੋਲ ਇਕੱਲੇ 6,000 ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਟੋ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ‘ਤੇ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਰਮਾਣੂ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਡਿਫੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਭਅਓ ਸਿਸਟਮਜ਼, ਜਰਮਨ ਹਥਿਆਰ ਨਿਰਮਾਤਾ ਰਾਈਨਮੈਟਲ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਦੀ ਏਅਰੋਸਪੇਸ ਤੇ ਡਿਫੈਂਸ ਫਰਮ ਲਿਓਨਾਰਡੋ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਉਛਾਲ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਯੂਰਪ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ।
ਟਰੰਪ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹਾਲੀਆ ਕਦਮਾਂ ਕਾਰਨ ਯੂਰਪ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਨਾਟੋ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਹੈ। 3 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਉਰਸੁਲਾ ਨੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਧਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਈਯੂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਖਰਾਬ ਹਾਲਾਤ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।”
ਵਾਰ ਬਾਂਡ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਈਯੂ ਨੂੰ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਮਦਦ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਸਲੋਵਾਕੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਬਰਟ ਫਿਕੋ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਮਦਦ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹੰਗਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਿਕਟਰ ਓਰਬਾਨ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਿਆਂ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਟਰੰਪ ਅਤੇ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਵਿਚਾਲੇ ਬਹਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਰਬਾਨ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦੀ ਤਾਰੀਫ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸਾਂਝੀ ਯੂਰਪੀ ਫੌਜ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੀਐਨਐਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਯੂਰਪ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਯੁਕਤ ਫੌਜ ਵਿੱਚ 20 ਲੱਖ ਸੈਨਿਕ ਹਨ। ਕੋਲਡ ਵਾਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। 1953-1961 ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਆਈਜ਼ਨਹਾਵਰ ਨੇ ਇਸ ਲਈ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਸੰਸਦ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।
1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਈਯੂ ਦੇ ਗਠਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਆਇਆ, ਪਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧ ਸਕਿਆ। ਦਸੰਬਰ 1998 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਸੇਂਟ ਮਾਲੋ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੈਕ ਸ਼ਿਰਾਕ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਟੋਨੀ ਬਲੇਅਰ ਨੇ ਯੂਰਪੀ ਫੋਰਸ ਬਣਾਉਣ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧੀ।
ਉਰਸੁਲਾ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਯੂਰਪ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਮਤੀ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਯੂਰਪੀਅਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ 842 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼
