ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ : ਨਾਟੋ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਅੰਤਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇੱਕ ਮੰਗ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਗਲੇ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਦਾ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਹੁਣ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੀਨ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਾਟੋ ਦੇ ਸਕੱਤਰ-ਜਨਰਲ ਮਾਰਕ ਰੂਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ, ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਖਤਰਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਸੈਨਿਕ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਰੂਟ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ”ਕੋਰ ਰੱਖਿਆ ਖਰਚ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਜੰਗ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਰੂਸ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕੋ ਰੂਬੀਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਮੰਗ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਇਹ ਚਰਚਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਦੇ ਹੋਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ 24-25 ਜੂਨ ਨੂੰ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸਿਖਰ ਵਾਰਤਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਯੂਰਪੀ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਤੈਅ ਕਰੇਗੀ। 2023 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਜੰਗ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ, ਨਾਟੋ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ, 32 ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 22 ਨੇ ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਯੋਜਨਾ ਮੁਤਾਬਕ, ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ 2032 ਤੱਕ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ‘ਤੇ 3.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਖਰਚ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ 1.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਜਿਵੇਂ ਸੜਕਾਂ, ਪੁੱਲ, ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ‘ਤੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਅੰਕ ਮਿਲ ਕੇ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਾਟੋ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਰੱਖਿਆ ਖਰਚ ਦੇ ਗਣਿਤ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਨਾਟੋ ਦੇ ਆਮ ਮਿਆਰਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਰੂਟ ਨੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਪੁੱਲ ਸਾਡੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਲਈ ਹਨ, ਪਰ ਜੇ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਇਹ ਪੁੱਲ ਟੈਂਕ ਦਾ ਭਾਰ ਵੀ ਸਹਿਣ ਕਰ ਸਕਣ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।”
ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਦੀ ਮੰਗ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜੋਹਾਨ ਵਾਡੇਫੁਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਅਸੀਂ ਟਰੰਪ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਨਾਟੋ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 5 ਪ੍ਰਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।” ਅਨੁਛੇਦ 5 ਨਾਟੋ ਦੀ ਸਮੂਹਿਕ ਰੱਖਿਆ ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਵਾਂ 3.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੀਚਾ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਕਈ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਬੈਲਜੀਅਮ, ਕੈਨੇਡਾ, ਕਰੋਏਸ਼ੀਆ, ਇਟਲੀ, ਲਕਸਮਬਰਗ, ਮੋਂਟੇਨੇਗਰੋ, ਪੁਰਤਗਾਲ, ਸਲੋਵੇਨੀਆ ਅਤੇ ਸਪੇਨ ਅਜੇ ਵੀ 2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਪੇਨ 2025 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕੀ ਮੰਗ ਨੇ ਨਾਟੋ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਘੱਟ ਖਰਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਯੂਰਪੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਤੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਅਤੇ ਖਿੰਡੀ-ਪੁੰਡੀ ਰੱਖਿਆ ਉਦਯੋਗ ਨੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਹੈ।
ਲਿਥੁਆਨੀਆ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਕੇਸਟੂਟਿਸ ਬੁਦਰਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਾਅ ‘ਤੇ ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਟੋ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ 2032 ਦੇ ਟੀਚੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ”ਰੂਸ ਜਿਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।” ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਡੇਵਿਡ ਲੈਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ 2027 ਤੱਕ 2.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ 2029 ਦੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੱਕ 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ”ਇਸ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਵਿਸ਼ਵ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਖਤਰੇ ਹਨ, ਯੂਰਪ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮੁੜ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।” ਨਾਟੋ ਦਾ ਸੰਗਠਨ ਵਜੋਂ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਿੱਧਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਰੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਮੰਗਾਂ ਅਜੇ ਅਸਪੱਸ਼ਟ ਹਨ। ਨਾਟੋ ਦੀ ਯੂਰੋ-ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਅਖੀਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁਹਿੰਮ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 18 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, 2021 ਵਿੱਚ ਅਰਾਜਕਤਾ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਮੰਗ ਨਾਟੋ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਜਟ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਜੂਨ ਦੀ ਸਿਖਰ ਵਾਰਤਾ ਨੇੜੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਨਾਟੋ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਮੰਗਾਂ, ਰੂਸ ਦੇ ਖਤਰੇ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਨਾਟੋ ਵੱਲੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਮੰਗ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ 5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ
