ਔਟਵਾ, (ਅਮਰਪਾਲ ਸਿੰਘ): ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੀਤੀਕਤ ਮੁੱਖ ਵਿਆਜ ਦਰ ਨੂੰ 2.75% ‘ਤੇ ਸਥਿਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜਗਾਈ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ‘ਚ ਨਵੀਂ ਚਿੰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕਰ, ਮੌਜੂਦਾ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਧਮਕੀਆਂ ਅਤੇ ਘਟ ਰਹੀ ਮਕਾਨ ਵਿਕਰੀ ਦੇ ਚਲਦੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਮਾਰਕੀਟ ਉਤੇ ਅਣਮਿੱਥੇ ਖਤਰੇ ਮੰਡਰਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਬੈਂਕ ਆਫ ਕੈਨੇਡਾ ਵੱਲੋਂ ਮਈ 2025 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਸਟੈਬਿਲਟੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ 2025 ਅਤੇ 2026 ਦੌਰਾਨ 60% ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਰਗੇਜਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਤਸਦੀਕ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਲਕ ਉੱਚ ਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਆਜਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਆਮਦਨ ਉੱਤੇ ਬੋਝ ਵਧੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਮੌਰਗੇਜ ਡਿਫਾਲਟ ਦੀ ਦਰ ਵੀ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਾਲੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਛੂਹ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜੇ ਮੌਜੂਦਾ ਆਰਥਿਕ ਦਬਾਅ ਜਾਰੀ ਰਹੇ ਤਾਂ ਅਗਲੇ 12-18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ 26% ਤੱਕ ਦੀ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਸਿਰਫ ਨਵੇਂ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਮਾਲਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣੇਗੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਮਕਾਨ ਖਰੀਦੇ ਹਨ।
ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਸਿਰਫ 0.2% ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ, ਜਦਕਿ ਘਰਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ 7.5% ਦੀ ਘਾਟ ਆਈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖਰੀਦਦਾਰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਆਰਥਿਕ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਕਾਰਨ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੋਸਟਾਰ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਕਾਰਲ ਗੋਮੇਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਆ ਰਹੀ ਕਮੀ ਨੇ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਡਿਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਫ਼ਤਾਰ ਫੜਾਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਹਾਲਾਤ ਵੀ ਮਾੜੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ।”
ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਉੱਤੇ 25% ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਗੈਰ-ਸਥਿਰਤਾ ਭਰਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਿਰਯਾਤ ਕਾਰੋਬਾਰ, ਨੌਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਇਹ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਟਰੇਡ ਵਾਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਰੀਸੈਸ਼ਨ ਵੱਲ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਟਰੇਡ ਵਾਰ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚ ਪੈਸਾ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਰੁਚੀ ਘਟੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਮੌਰਗੇਜ ਅਦਾਇਗੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਮਾਹਿਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਰਫ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨਾ ਹੀ ਹਾਊਸਿੰਗ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਮਦਨ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਮਦਦ ਜਿਵੇਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਘਰ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸਿਰਫ ਵਿਆਜ ਦਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।