ਅੱਜ ਕੱਲ ਅਸੀਂ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਲਈ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਐਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਧਨ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤਾ ਸਾਰੀਆਂ ਖਾਮੀਆਂ ਹਨ। ਐਡਵਰਟਾਈਜ਼ਿੰਗ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਕਾਉਂਸਿਲ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਅਸ਼ਛੀ) ਅਤੇ ਫੳਰੳਲਲੲਲ੍ਹਥ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਐਪਾਂ ਸਾਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ 53 ਐਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 52 ਨੂੰ ਉਪਭੋਗਤਾ ਇੰਟਰਫੇਸ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਐਪਸ ਸਾਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਐਪਾਂ ਅਕਸਰ “ਡਾਰਕ ਪੈਟਰਨਾਂ” ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਅਣਚਾਹੇ ਵਿਕਲਪ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ‘ਚ ਂੲਟਡਲਿਣ, ੌਲੳ ਅਤੇ ਸ਼ਾਿਗਗੇ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਐਪਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਐਪਸ ਸਾਡੀ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਨੂੰ 21 ਅਰਬ ਵਾਰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 79% ਐਪਸ ਵਿੱਚ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਨ।
45% ਐਪਸ ਵਿੱਚ ਉਪਭੋਗਤਾ ਇੰਟਰਫੇਸ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹੀ ਵਿਕਲਪ ਚੁਣਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ। 43% ਐਪਸ ਨੇ ਡਰਿੱਪ ਕੀਮਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਈਟਮ ਦੀ ਕੀਮਤ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
32% ਐਪਸ ਨੇ ਝੂਠੀ ਤਾਕੀਦ ਅਤੇ ਆਫ਼ਰ ਦਿਖਾ ਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ “ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦੀ ਮਿਆਦ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ” ਵਰਗੇ ਜਾਅਲੀ ਅਤੇ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਸੁਨੇਹੇ ਦਿਖਾਉਣਾ।
ਐਪਸ ਸਾਡੀ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਸ਼ਛੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਐਪਸ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਐਪਸ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਡ੍ਰਿੱਪ ਕੀਮਤ: ਕਿਸੇ ਆਈਟਮ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਰਡਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਪੂਰੀ ਕੀਮਤ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।
ਅਧਿਐਨ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਰੀਆਂ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਐਪਸ ਨੇ ਯੂਜ਼ਰਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਡਿਲੀਟ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਿਹਤ-ਤਕਨੀਕੀ ਐਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਨੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਂ-ਅਧਾਰਿਤ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਕੇ ਜਲਦੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ।