ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ, (ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ): ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਨੇ ਨਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ 67 ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 42 ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦਕਿ ਬਾਕੀ 25 ਯਾਤਰੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਮੁਢਲੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਤੌਰ-ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ।
ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਜੀਪੀਐਸ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਖਰਾਬੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਡਾਟਾ ਰਿਕਾਰਡਰ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਜੀਪੀਐਸ ਸਿਸਟਮ ਨੇ ਪੰਛੀ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਕਰਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਖਰਾਬੀ ਕਾਰਨ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਇਸੇ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਉਡਾਨ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਆਈ ਅਤੇ ਇਹ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ।
ਹਾਦਸੇ ਦੌਰਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਦੋ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਅਤੇ ਮਲਬਾ ਘਟਨਾ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 500 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਿਆ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ 37 ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨੀ, ਰੂਸੀ, ਕਜ਼ਾਖ ਅਤੇ ਕਿਰਗਿਜ਼ ਨਾਗਰਿਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਉਡਾਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਕਈ ਵਾਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਗੋਤਾ ਲਗਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਇਲਟ ਅਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਫੈਲ ਗਈ। ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਹੀ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ 60 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਲੈਂਡ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਜਦੋਂ ਬਚਾਅ ਦਲ ਨੇ ਘਟਨਾ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਮਲਬੇ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਮਲਬੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਯਾਤਰੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬਚਾਅ ਕਰਮੀਆਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਿੱਸੇ, ਖੂਨ ਅਤੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਪਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਬਚਾਅ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਜ਼ਖ਼ਮੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ।
ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ, 42 ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ
